UCHWAŁA Nr XVI/164/2016

RADY GMINY GIETRZWAŁD

z dnia 30 marca 2016r.


w sprawie przyjęcia do realizacji programu zdrowotnego na lata 2016 - 2018



Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust.1 pkt. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515 ze zm.) oraz art. 7 ust. 1 pkt. 1 i art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz.581 ze zm.) Rada Gminy Gietrzwałd uchwala, co następuje:

§ 1. Przyjmuje się do realizacji w latach 2016 – 2018 "Program zdrowotny w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV" stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Gietrzwałd.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Załącznik

do uchwały nr XVI/164/2016

Rady Gminy Gietrzwałd

z dnia 30 marca 2016r.



Program zdrowotny w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV w Gminie Gietrzwałd na lata 2016 - 2018


  1. Wstęp


Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie ochrony zdrowia jest jednym z najważniejszych zadań własnych gminy wymienionych w art.7 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1515 ze zm.).


Do zadań własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej należy w szczególności opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, co wynika z art.7 ust.1 pkt 1 i art.48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz.581).


Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym możliwe jest poprzez stosowanie odpowiedniej profilaktyki, jak również poprzez podejmowanie wszelkich działań i środków w celu przeciwdziałania czynnikom ryzyka wywołującym wiele chorób w tym nowotworów.


II. 1. Opis problemu zdrowotnego


Problem, stanowiący motyw i podstawę do przygotowania i realizacji niniejszego programu, to zwiększająca się liczba zachorowań na raka szyjki macicy (wykrytego w stadium uniemożliwiającym skuteczne leczenie), w konsekwencji powodująca wysoką śmiertelność. Mimo, że rak szyjki macicy jest nowotworem, któremu można skutecznie zapobiec, jest jednym z najczęściej występujących u polskich kobiet. Główną przyczyną tego zjawiska jest niska efektywność działań profilaktycznych w tym zakresie. Aktywna profilaktyka, mająca na celu identyfikację pierwszych oznak, sugerujących początek choroby jest skuteczną metodą ochrony. Obecny system profilaktyki funkcjonujący w kraju jest nieefektywny, co wynika z braku zintegrowanego systemu profilaktyki, ograniczeń finansowych instytucji odpowiedzialnych za profilaktykę, niskiego zainteresowania społecznego programami profilaktycznym i braku informacji o zagrożeniu. Problem jest szczególnie dotkliwy na terenie obszarów wiejskich.


Rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania na świecie nowotworem u kobiet do 45 roku życia. Globalnie, co roku odnotowuje się około 530.000 nowych zachorowań, z czego około 275 000 kobiet umiera. Najmłodsze pacjentki ze zdiagnozowanym nowotworem trafiają do szpitali już w wieku 25 lat. Główną przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Istnieje ponad 100 typów wirusa, z których część może być przyczyną łagodnych zmian, a część wywoływać nowotwór złośliwy. Przyjmuje się, że nawet około 50% populacji ludzkiej w ciągu swojego życia przechodzi zakażenie HPV. Wirus jest przenoszony przede wszystkim drogą płciową, tak więc na zakażenie nim narażone są głównie osoby aktywne seksualnie. U wielu osób HPV nie ujawnia się, a dzięki działaniu układu immunologicznego zakażenie ustępuje samoistnie. W przypadku osób wykazujących osłabienie odporności, może dojść do przewlekłego zakażenia HPV, a w następstwie do powstania nowotworów. Problem wysokiej zachorowalności na raka szyjki macicy (obok niskiej skuteczności badań profilaktycznych) spowodowany jest również dotychczasowym brakiem możliwości szczepienia przeciwko wirusowi HPV. Od 2006 roku takie szczepienia są dostępne także w Polsce. Obecnie istnieją dwie szczepionki profilaktyczne: szczepionka czterowalentna skierowana przeciwko HPV 6, 11, 16, 18 oraz dwuwalentna – przeciwko HPV 16 i 18.

Badania kliniczne dowodzą niemal 100% skuteczności szczepień przeciwko HPV. Najbardziej skuteczne są u osób, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem. Polskie towarzystwa medyczne (Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV) zalecają szczepienia dziewcząt już od 11 roku życia. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne szacuje, że szczepienia nastolatek przeciwko HPV spowodują zmniejszenie ogólnej liczby zachorowań na raka szyjki macicy od 76 do 96% w ciągu kilkunastu lat od rozpoczęcia szczepień.

Realizacja programu jest więc odpowiedzią na istniejącą sytuację sanitarno- epidemiologiczną w kraju, wynikającą z nieefektywnych działań profilaktycznych. Program w naszej Gminie będzie przykładem interwencji, która ratuje życie ludzkie.

Zgodnie z najbardziej aktualnymi danymi Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2013r. w województwie warmińsko-mazurskim z powodu raka szyjki macicy zachorowało 112, a zmarły 64 kobiety. Standaryzowany współczynnik zachorowań w 2013r. dla województwa warmińsko-mazurskiego wyniósł 9,9 na 100 tys. Natomiast wartość średnia współczynnika dla całego kraju wyniosła 9,3 dla 100 tys. mieszkańców.


2. Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego


Przedmiotem programu będzie podjęcie działań profilaktycznych z zakresu raka szyjki macicy na terenie Gminy Gietrzwałd. Obecnie gmina liczy 6249 mieszkańców. Populacja przewidziana do objęcia programem w 2016 roku to dziewczęta i chłopcy urodzeni w roku 2004, którzy są mieszkańcami Gminy Gietrzwałd /30 dziewcząt i 30 chłopców w wieku 12 lat/.


3. Postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym


Program zdrowotny ukierunkowany jest na profilaktykę przeciwdziałania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy, raka sromu, raka pochwy i brodawkom płciowym. Sposobem prewencji pierwotnej w tym zakresie jest stosowanie szczepionki czterowalentnej przeciw HPV 6,11,16,18 lub dwuwalentnej przeciwko zakażeniom HPV 16 i 18. Zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego /ChPL/ w zaplanowanej populacji 12-letnich dziewczynek i chłopców zalecane jest podawanie 2 dawek szczepionki.

W ramach usługi szczepienia, każda z osób zostanie przebadana, poinformowana o zagrożeniu wirusem HPV, koniecznej profilaktyce w zakresie raka szyjki macicy , skutkach ewentualnego przerwania kursu szczepień oraz o możliwości wystąpienia działań niepożądanych w trakcie cyklu szczepień.

Integralną częścią programu jest kampania informacyjno-edukacyjno- promocyjna upowszechniająca wiedzę na temat zakażeń HPV, czynników raka szyjki macicy oraz propagująca bezpieczne zachowania seksualne, prowadzona w szkołach podstawowych w Biesalu, Gietrzwałdzie i Sząbruku oraz w Gimnazjum Gminnym w Gietrzwałdzie, kierowana do dziewcząt i chłopców oraz rodziców/opiekunów prawnych- ok. 250 uczestników ze . Pośrednimi adresatami programu będą rodzice i opiekunowie dzieci którzy będą uczestniczyć w prowadzonej edukacji zdrowotnej oraz inne zainteresowane szczepieniami osoby, które nie są objęte programem, mogą one za 100% odpłatnością skorzystać ze szczepień. Ponadto proponuje się ścisłą współpracę ze szkołami w zakresie sporządzania wykazów dziewcząt i chłopców skompletowania oświadczeń rodziców o wyrażeniu zgody na objęcie ich szczepieniem, informowania o terminach szczepień. Udział w programie jest dobrowolny. W celu objęcia szczepieniem dziewcząt i chłopców konieczne jest złożenie pisemnej deklaracji przez rodzica/opiekuna prawnego.

Na życzenie rodzica/opiekuna prawnego dziecka możliwe będzie zakończenie udziału w programie na każdym jego etapie.


4. Uzasadnienie potrzeby wdrażania programu


Za potrzebą wdrożenia programu zdrowotnego w gminie, przemawiają takie aspekty jak:

1) docelowe zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych (priorytet zdrowotny określony rozporządzeniem Ministra zdrowia z dnia 21 sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych / Dz. U. Nr 137 poz.1126/.

2) systematyczne obejmowanie profilaktyką pierwotną stałej populacji mieszkańców gminy (dziewcząt i chłopców w 12 roku życia).

3) brak powszechnej dostępności do szczepionek przeciwko zakażeniom HPV z powodu nie finansowania tych szczepień ze środków publicznych.

4) zwiększenie wśród kobiet i mężczyzn, dziewcząt i chłopców wiedzy i świadomości na temat zagrożenia chorobami nowotworowymi oraz przekonanie kobiet do stosowania profilaktyki wtórnej poprzez badania cytologiczne.



III. Cele programu


1. Cel główny


Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy, poprzez wdrożenie opisanej profilaktyki polegającej na przeprowadzeniu edukacji zdrowotnej oraz szczepieniach ochronnych przeciwko wirusowi HPV w określonej populacji mieszkańców gminy Gietrzwałd.


2. Cele szczegółowe


1) wpływ na zwiększenie poziomu wiedzy i świadomości w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym i zakażeniom wywołanym przez wirusa brodawczaka ludzkiego,

2) zwiększenie wykrywalności chorób nowotworowych we wczesnym stadium poprzez upowszechnienie wykonywania przesiewowych badań cytologicznych,

3) wpływ na upowszechnienie nawyku systematycznego wykonywania badań profilaktycznych w kierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych,

4) zmniejszenie wskaźników zapadalności i śmiertelności po długim czasie stosowania szczepień przeciwko HPV oraz poprawa świadomości zdrowotnej społeczności lokalnej.


3. Oczekiwane efekty


1) regularne poddawanie się badaniom cytologicznym,

2) przekonanie o zasadności szczepień i prowadzenie ich w możliwie najszerszym zakresie,

3) wdrażanie programów edukacyjnych propagujących zdrowy styl życia wśród dzieci jak i ich rodziców/opiekunów prawnych,

4) ograniczenie ryzyka występowania raka szyjki macicy.


4. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu


  1. liczba zachorowań na raka szyjki macicy w długim okresie czasowym i zweryfikowanie, które z osób dotkniętych nowotworem były wcześniej szczepione,

  2. zgłaszalność na profilaktyczne badania cytologiczne wśród kobiet,

  3. zmiana poziomu wiedzy i świadomości osób uczestniczących w programie.



IV. Adresaci programu (populacja programu)


1) bezpośrednim odbiorcą programu jest wyznaczona według roku urodzenia populacja dziewcząt i chłopców zamieszkałych na terenie gminy Gietrzwałd. W roku 2016 programem objęte zostaną dziewczęta i chłopcy z rocznika 2004. Szacuje się 100% udział populacji w programie.

2) pośrednimi adresatami programu są rodzice/opiekunowie prawni oraz młodzież uczestnicząca

w prowadzonej edukacji zdrowotnej. Szacunkowo określa się udział ok. 250 osób w tej części programu. Rodzice nie ponoszą kosztów szczepienia.

3) ustalenie listy zakwalifikowanych do szczepień dziewcząt i chłopców na podstawie oświadczeń rodziców o wyrażeniu zgody na objęcie dzieci szczepieniem przy ścisłej współpracy z dyrekcją szkół. Kwalifikacja opiera się na zasadzie dobrowolności.



V. Organizacja programu


Program realizowany będzie etapami, na które składają się:

1) przyjęcie programu uchwałą rady gminy,

2) wybór realizatora programu w drodze otwartego konkursu ofert ogłaszanego przez Wójta Gminy Gietrzwałd na podst. art.48 b ust.1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz.1581 ze zm.).

3) kampania promocyjno-edukacyjna w szkołach podstawowych i gimnazjum,

4) kwalifikacja do programu dziewcząt i chłopców w wieku 12 lat,

5) uzyskanie pisemnej zgody od rodzica lub opiekuna prawnego na objęcie dziecka szczepieniem,

6) przeprowadzenie badania lekarskiego kwalifikującego do szczepienia,

7) wykonanie cyklu szczepień zgodnie z procedurami medycznymi,

8) monitoring realizacji programu.


VI. Koszty i sposób realizacji finansowania programu


Planowane koszty całkowite programu, ujęte w budżecie gminy na rok 2016 określa się na 15.000 złotych.

Koszt zaszczepienia jednej osoby wyniesie ok. 500 zł. Koszt akcji informacyjno-edukacyjnej wyniesie ok. 500 zł.

Na kolejne lata finansowanie będzie planowane w oparciu o statystyki z lat poprzednich, poparte liczbą dziewcząt i chłopców w wieku 12 lat.

Organem przygotowującym i koordynującym program jest Wójt Gminy Gietrzwałd. Realizatorem programu będzie podmiot wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert. Do kompetencji realizatora będzie należało:

1) przeprowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej nt. zasadności profilaktyki w postaci szczepień we wszystkich szkołach objętych programem,

2) uzyskanie pisemnej zgody od rodzica lub opiekuna prawnego na wykonanie cyklu szczepień,

3) przeprowadzenie badań lekarskich kwalifikujących do szczepień przed podaniem każdej dawki,

4) przyjmowanie zgłoszeń, informowanie o terminie szczepień,

5) zakup szczepionki przeciwko wirusowi HPV typ 16 i 18,

6) podanie szczepionki

7) sporządzenie dokumentacji medycznej z przeprowadzonych szczepień,

8) złożenie sprawozdania z realizacji programu.


VII. Monitorowanie i ewaluacja


Realizacja programu w sposób ciągły monitorowana będzie przez współrealizatorów (gmina, szkoła).Przedmiotem monitoringu będzie:


1) ocena akcji informacyjno–promocyjno-edukacyjnej w zakresie problematyki HPV jak również potrzeby wykonywania regularnych badań w ramach profilaktyki wtórnej (cytologia).


2) przy ścisłej współpracy z bezpośrednim realizatorem świadczeń objętych programem monitorowana będzie zgłaszalność dziewcząt do poszczególnych serii szczepień.


3) dokumentacja medyczna związana z programem prowadzona będzie przez realizatora świadczeń. Obowiązek w tym zakresie określony zostanie w umowie o świadczenie usług zdrowotnych w formie szczepień ochronnych przeciwko HPV typu 16, 18.


4) informacja z realizacji programu przedłożona zostanie Radzie Gminy Gietrzwałd po jego zakończeniu.


VIII. Okres realizacji programu


Program realizowany będzie w latach 2016 – 2018 z perspektywą na kolejne lata.